Durf te vertrouwen in plaats van controleren!

Exnovatie werkt vanuit vertrouwen in vakmanschap

Van onze verslaggever Alice Somer.
In nauwe samenwerking met de Universiteit van Maastricht bereiden drie gedreven onderwijsprofessionals met diverse achtergronden een praktische en tegelijkertijd vernieuwende aanpak voor:'Exnovatie In Onderwijs'.

Tijd voor een gesprek over deze veelbelovende aanpak met Martijn Galjé, begeleidingskundige bij het Nivoz
en met Suzan Baldinger & Harriet Kollen, eigenaren van
De Samenwerking.nu,  voorheen Het Pakhuis van Onderwijsinnovatie.

Wanneer je met exnovatie in je school aan de slag gaat dan betekent dit dat je met een professionele 'insiders-blik' naar alledaagse beelden van jouw werkomgeving gaat kijken.

Samen met je team wordt een onderzoeksvraag geformuleerd, bijvoorbeeld: "Hoe ziet de start van de dag eruit in de klas". Dat moment ga je filmen in verschillende situaties. In drie verschillende klassen leg je bijvoorbeeld  vast hoe de start van de dag eruit ziet. Vervolgens worden de beelden naast elkaar gezet en bekeken.

Wat valt op, waar zitten de verschillen, de overeenkomsten en wat zijn de effecten. Als leerkracht heb je veel kennis over je vak, je hebt een ambachtelijk timmermans-oog ontwikkeld.
Met dit geoefende oog kun je heel goed kijken naar die vastgelegde beelden die als het ware de 'buitenstaandersblik' laten zien. Vervolgens voer je op een veilige manier met elkaar het professionele gesprek waarbij je gebruik maakt van elkaars kennis.

"Het mooiste is als je exnovatie een terugkerend onderdeel kan laten zijn binnen je vergaderstructuur", voegt Suzan toe.

Exnovatie werd ontwikkeld en uitgewerkt door de Universiteit van Maastricht waar Jessica Mesman aan de wieg stond van exnovatie in de gezondheidszorg.
Zij ging luisteren, kijken en met een camera in de hand volgde ze in eerste instantie de professionals op de afdeling neonatologie om de 'alledaagse routine' op deze afdeling zichtbaar en bespreekbaar te maken met behulp van video-beelden.
De uitkomsten waren verrassend.
Samen met haar vakgenoten schreef zij er een boek over.

In de medische wereld begint deze aanpak zich inmiddels met succes te verspreiden en daarom, werd het volgens de initiatiefnemers hoog tijd om Exnovatie ook binnen te halen in het onderwijs.Wij geloven in de kwaliteit, kennis en kunde van leerkrachten en zien hoe tegelijkertijd de niet aflatende stroom van regels en richtlijnen van inspectie en overheid alle plezier wegneemt en het werken in het onderwijs bijna onmogelijk maakt.

Het vak van leerkracht verliest in rap tempo haar status. De zoveelste 'motie van wantrouwen' van de overheid richting het onderwijs is het zogenaamde 'lerarenregister'.

Schoolbestuurders en onderwijsprofessionals ageren tegen dit register waarin het onderwijs zich wederom lijkt te moeten bewijzen. Het maakt mensen ongelukkig in hun vak wanneer er zo weinig vertrouwen is in hun deskundigheid. 

Exnovatie is een manier van onderzoeken die goed en inspirerend kan werken,  volgens de drie, omdat daarbij juist wordt uitgegaan van het vertrouwen in de kennis en het vakmanschap van schoolteams. Onderwijsmensen kunnen hun professionaliteit weer in eigen hand nemen.

Exnovatie in Onderwijs' zit nu in de fase van het transformeren van het succesverhaal in de gezondheidszorg naar het onderwijs. Directeuren en leerkrachten van scholen die nieuwsgierig en geïnteresseerd zijn in onze aanpak kunnen dat laten weten...

*NIVOZ onafhankelijk onderwijsinstituut gericht op versterking van de beroepsgroep (www.hetkind.org)** Het clubje gedreven professionals bestaat uit: Harriet Kollen en Suzan Baldinger van De Samenwerking.nu. , Dr. Jessica Mesman ( Universiteit Maastricht) en Martijn Galjé ( begeleidingskundige bij het NIVOZ).***Dr.Jessica Mesman is hoofddocent bij de vakgroep Technology &Society Studies aan de Universiteit van Maastricht.